O Premio Ada Byron que concede anualmente o CPEIG (co obxectivo de mostrar as importantes e decisivas contribucións das mulleres ao ámbito das novas tecnoloxías da información) irá dar este 2019 á profesora, investigadora e enxeñeira en Informática galega Mónica Fernández Bugallo. O colexio quixo salientar con este recoñecemento o importante labor de Mónica nos eidos divulgativo e investigador, a súa relevante traxectoria internacional, o seu compromiso co fomento de vocacións tecnolóxicas (poñendo o foco no potencial das rapazas) e o salientable traballo como directora do programa Mulleres na Ciencia e na Enxeñaría. 

Segundo informa o Colexio Profesional de Enxeñaría en Informática de Galicia (CPEIG), o premio será entregado no marco da XI Noite da Enxeñaría en Informática de Galicia, que se vai celebrar o vindeiro 28 de xuño no Hotel Monumento San Francisco de Santiago de Compostela. Os premios da Noite corresponden a dez categorías onde os colexiados e colexiadas recoñecen as iniciativas ou persoas destacadas no ámbito da enxeñaría en informática. Mónica Fernández Bugallo (Ferrol, 1975) é profesora de comunicación dixital e procesamento do sinal do Departamento de Enxeñaría Eléctrica e Informática da Universidade de Stony Brook en New York, ademais de directora do Programa Mulleres na Ciencia e a Enxeñaría (WISE–Women in Science & Engineering) desde 2016.

A profesional centrouse na educación STEM e iniciou varios programas de éxito co obxecto de involucrar aos alumnos e espertar unha serie de emocións en todas as fases académicas da enxeñaría e da investigación, centrándose nos grupos menos representados. É autora de máis de 175 artigos en xornais e relatora de multitude de conferencias. 

Polo que respecta a WISE, creouse na Universidade de Stony Brook en 1993, con financiamento da National Science Foundation, para aumentar a participación das mulleres na ciencia, tecnoloxía, enxeñaría e matemáticas (STEM). Cando cesou este financiamento externo inicial, a universidade institucionalizou o devandito programa, e actualmente atópase no Colexio de Enxeñería e Ciencias Aplicadas (CEAS) e segue a ser un programa emblemático para promover a diversidade en STEM na universidade. WISE foi elevado hai pouco á categoría de Programa de Honores. Os cursos planificados están dirixidos a estudantes universitarias de alto grao que obteñen titulacións tecnolóxico-científicas, que actualmente cursan preto de 370 estudantes e esperan chegar a un total de 400 alumnas. Ademais, organízanse unha serie de experiencias de fomento da investigación con feitura de campamentos de verán e outros programas académicos. Tamén se destinan estes cursos a estudantes de secundaria, onde actualmente participan unhas 150 estudantes e agárdase chegar a un total de 300 alumnas ao ano nos vindeiros dous anos.

“Formar parte de WISE supón estar nunha comunidade de estudantes, profesores e persoal de apoio comprometidos en axudar ás mulleres a perseguir os seus intereses en ciencias, matemáticas e enxeñaría”, explica Mónica Fernández Bugallo. A galardoada este ano co Ada Byron tamén é a investigadora principal de tres proxectos educativos financiados polo National Science Foundation (NSF), incluíndo o proxecto de educación, orientación, avance e aprendizaxe en tecnoloxía e enxeñería Education, Guidance, Advancement, and Learning in Technology and Engineering(ÉGALITÉ), que ofrece un completo programa de divulgación para estudantes, profesores e conselleiros no nivel do ensino medio para involucralos na paixón, o reto e a oportunidade da enxeñaría, unha profesión que promove a mobilidade social e económica, así como unha tecnoloxía innovadora.

Traxectoria profesional

Mónica Fernández Bugallo obtivo o seu doutoramento en informática na Universidade de A Coruña (UDC) en 2001. Desde 1998 a 2000 traballou no Departamento de Electrónica e Sistemas da UDC, onde desenvolveu o seu traballo de investigación sobre a cancelación da interferencia aplicada aos sistemas de comunicación multiusos. Aquí recibiu o Premio á Mellor Estudante e mellor Doutoramento. En 2002 ingresou no Departamento de Enxeñaría Eléctrica e Informática da Universidade de Stony Brook. Os seus intereses de investigación están no eido do procesado de sinais estatísticos, con énfase na teoría dos métodos de Monte Carlo e a súa aplicación en diferentes disciplinas, incluíndo a biomedicina, a ecoloxía, as redes de sensores e finanzas. Bugallo é membro senior do IEEE, actúa en varios dos seus comités técnicos e é a vicepresidenta actual do comité de teoría e métodos de procesamento de sinais da IEEE e do equipo de área especial EURASIP sobre tendencias teóricas e metodolóxicas no sinal. Recibiu prestixiosos premios de investigación e educación, incluíndo o premio Chancellor''s Excellence in Teaching (2017) da Universidade Estatal de New York (SUNY); o premio Best Paper no IEEE Signal Processing Magazine 2007 como coautora do traballo titulado Filtro de partículas; o IEEE Outstanding Young Engineer Award (2009) para o desenvolvemento e aplicación de métodos computacionais para o procesamento secuencial de sinais; ou o IEEE Athanasios Papoulis Award (2011) para a divulgación educativa innovadora, que inspirou aos estudantes do ensino medio e ás mulleres universitarias para estudar enxeñaría. 

Visibilidade para as mulleres na tecnoloxía

O CPEIG quere, mediante a concesión do Premio Ada Byron, dar visibilidade á participación feminina en todos os niveis da tecnoloxía: como usuarias, como emprendedoras, como xeradoras de innovación, investigadoras e líderes do sector das novas tecnoloxías. En opinión do CPEIG, as mulleres teñen que ocupar un lugar central na Sociedade da Información e do Coñecemento, posto que “só así se poderá garantir unha tecnoloxía e unha sociedade verdadeiramente igualitarias”.

Quen foi Ada Byron

Ada Byron foi unha escritora e matemática británica (1815-1852) que describiu a máquina analítica de Charles Babbage e está considerada como a primeira programadora. Deduciu e preveu a capacidade dos ordenadores para ir máis alá dos simples cálculos numéricos.